خواب روشن ترجمه فارسی واژه آلمانی Klartraum است. این اصطلاح اولین بار بوسیله یکی از اساتید دانشگاه فرانکفورت آلمان برای اشاره به خواب آگاهانه به کار برده شد. در زبان انگلیسی برای اشاره به خواب آگاهانه از واژه lucid Dream استفاده می شود.
خواب روشن در فارسی معادل های دیگری هم دارد: خواب شفاف، خواب آگاهانه، رویای آگاهانه.
منظور از خواب روشن خوابی ست که بیننده در حین دیدن آن می داند که دارد خواب می بیند. 
یکی از ویژگی های خواب دیدن، ناآگاهی ست. یعنی در یک خواب معمولی نمی دانیم که داریم خواب می بینیم. این که بشود هم خواب دید و هم نسبت به آن آگاه بود پارادوکسی ست که در ابتدا غیر ممکن به نظر می رسد. به همین خاطر دانشمندان و محققان تا نیم قرن پیش به این پدیده با شک و تردید نگاه می کردند و گزارش های زیاد عوام در این رابطه را توهم می پنداشتند. امروزه پدیده خواب روشن به یک موضوع تحقیق علمی در آزمایشگاههای خواب تبدیل شده و شاهد تئوری های مختلفی درباره بروز این پدیده هستیم.
کسی که خواب روشن یا خواب شفاف می بیند در اصطلاح رویابین، روشن بین یا مسافر رویا نامیده می شود.
درباره محتوای خواب روشن اختلاف بسیار بزرگی بین دانشمندان و رازوران وجود دارد. دانشمندان معتقدند که همه آنچه در خواب می بینیم نتیجه فعل و انفعالات مغز ماست و تا این لحظه هیچ اثبات علمی مبنی بر وجود دنیای دیگری غیر از دنیای ماده نداریم. بنابراین چیزی به اسم دنیای رویا به معنی دنیایی مجزا وجود ندارد. رازوران معتقدند محتوای رویای آگاهانه تا حدود زیادی واقعی ست و به جهانی خارج از جهان مادی اشاره می کند. این جهان را در اصطلاح جهان موازی، دنیای دیگر یا واقعیت دوم می نامند.
اختلاف بسیار بزرگ دیگر در رابطه با پدیده ای ست که در نود درصد موارد همراه خواب روشن اتفاق می افتد و خروج از جسم یا پرواز روح یا خروج آگاهی نامیده می شود. دانشمندان معتقدند که چنین پدیده ای واقعی نیست و اگر خروج از جسم پدیده ای واقعی باشد پس کسی که این ادعا را می کند باید بتواند آن را در آزمایشگاه اثبات کند که تا کنون اتفاق نیفتاده. رازوران در مقابل استدلال می کنند که خروج از جسم پدیده ای واقعی ست اما نه در دنیای مادی بلکه در دنیای دوم یا دنیای رویا رخ می دهد.
در کنار دانشمندان طیف بسیار وسیعی از افراد دگم و مطلق گرا دیده می شوند که با دیده تمسخر به چنین پدیده هایی نگاه می کنند. در کنار رازوران هم طیف بسیار بزرگی از آدم های خرافاتی و متعصب و غیرمنطقی دیده می شوند که ادعاهای عجیب و غریب دارند. با وجود این دو طیف صحبت کردن از خواب روشن و پدیده های مرتبط با آن بسیار سخت است.
البته من نمیدانم شما از چه کتبی به این نتیجه رسیدید که در ۹۰ درصد موارد خواب آگاهانه ،پرواز روح هم انجام میشود. پرواز روح یا جدا شدن سیالی روح از بدن با خواب آگاهانه دو مقوله جدا از هم میباشد. البته این امکان وجود دارد که در بعضی از تکنیک های خواب آگاهانه ، شخص با تجربه جدا شدن روح مواجه شود ،که این فقط در زمانی رخ میدهد که شخص هنوز به خواب نرفته و از تکنیک روح بیدار و جسم در خواب برای رسیدن به خواب هشیار استفاده میکند و میتواند با تجربه جدا شدن روح مواجه شود.
ضمنا خواب شفاف در دهه ۱۹۸۰ در آمریکا توسط اولین پیش کسوت خواب شفاف ( استفان لابرج) به صورت رسمی در آزمایشگاه ثابت شد و ایشان با اثبات این مقوله دکتر تیتل خویش را دریافت کردند. و در آمریکا این رشته در دانشگاه تدریس میشود، و خانم Fariba Bogzaran هم که از شاگردان ایشان هستند در این رشته تحصیل کرده اند.
ولی تا به امروز همه اساتید در زمینه خواب اگاهانه بر یک باور هستند که خواب آگاهانه، فقط اتفاقی است که در ذهن شخص میافتد و هیچ ربطی به دنیای خارج ندارد و شخص بر اساس میزان آگاهی از دنیای خارج ، خواب هم میبیند . بنابر ابن اگر شخصی در طول زندگی ، دریا ندیده باشد و برایش هیچ تعریفی از کلمه دریا وجود نداشته باشد. امکان ندارد خواب دریا ببیند. برای اثبات این مهم ،
هیچوقت یک کور مادر زاد خواب تصویری نمی تواند ببیند ،حتی اگر به علم خواب هشیار هم دیت یابد باز تمامی خواب های او به صورت صوتی میباشد. چون تجربه تصویری نداشته است . در آمریکا افرادی که به صورت مادر زاد معلول هستند ولی چون با چشم راه رفتن دیگران را دیده اند ، میتوانند با خواب آگاهانه راه رفتن را تجربه کنند.( فیلم Avatar) ،چون در حالت خواب تمامی قوانین دنیای بیداری از بین رفته ،شخص میتواند پرواز کند و …..غیره . هر کاری که تصور کند ،ولی این اتفاق برای یک شخص کور رخ نمیدهد .