خواب روشن چیست؟

خواب روشن ترجمه فارسی واژه آلمانی  Klartraum  است. این اصطلاح اولین بار بوسیله یکی از  اساتید دانشگاه فرانکفورت آلمان برای اشاره به خواب آگاهانه به کار برده شد. در زبان انگلیسی برای اشاره به خواب آگاهانه از واژه lucid Dream استفاده می شود.

خواب روشن در فارسی معادل های دیگری هم دارد: خواب شفاف، خواب آگاهانه، رویای آگاهانه.

منظور از خواب روشن خوابی ست که بیننده در حین دیدن آن می داند که دارد خواب می بیند.     

یکی از ویژگی های خواب دیدن، ناآگاهی ست. یعنی در یک خواب معمولی نمی دانیم که داریم خواب می بینیم. این که بشود هم خواب دید و هم نسبت به آن آگاه بود پارادوکسی ست که در ابتدا غیر ممکن به نظر می رسد. به همین خاطر دانشمندان و محققان تا نیم قرن پیش به این پدیده با شک و تردید نگاه می کردند و گزارش های زیاد عوام در این رابطه را توهم می پنداشتند. امروزه پدیده خواب روشن به یک موضوع تحقیق علمی در آزمایشگاههای خواب تبدیل شده و شاهد تئوری های مختلفی درباره بروز این پدیده هستیم.

کسی که خواب روشن یا خواب شفاف می بیند در اصطلاح رویابین، روشن بین یا مسافر رویا نامیده می شود.

درباره محتوای خواب روشن اختلاف بسیار بزرگی بین دانشمندان و رازوران وجود دارد. دانشمندان معتقدند که همه آنچه در خواب می بینیم نتیجه فعل و انفعالات مغز ماست و تا این لحظه هیچ اثبات علمی مبنی بر وجود دنیای دیگری غیر از دنیای ماده نداریم. بنابراین چیزی به اسم دنیای رویا به معنی دنیایی مجزا وجود ندارد. رازوران معتقدند محتوای رویای آگاهانه تا حدود زیادی واقعی ست و به جهانی خارج از جهان مادی اشاره می کند. این جهان را در اصطلاح جهان موازی، دنیای دیگر یا واقعیت دوم می نامند.

اختلاف بسیار بزرگ دیگر در رابطه با پدیده ای ست که در نود درصد موارد همراه خواب روشن اتفاق می افتد و خروج از جسم یا پرواز روح یا خروج آگاهی نامیده می شود. دانشمندان معتقدند که چنین پدیده ای واقعی نیست و اگر خروج از جسم پدیده ای واقعی باشد پس کسی که این ادعا را می کند باید بتواند آن را در آزمایشگاه اثبات کند که تا کنون اتفاق نیفتاده.  رازوران در مقابل استدلال می کنند که خروج از جسم پدیده ای واقعی ست اما نه در دنیای مادی بلکه در دنیای دوم یا دنیای رویا رخ می دهد.

در کنار دانشمندان طیف بسیار وسیعی از افراد دگم و مطلق گرا دیده می شوند که با دیده تمسخر به چنین پدیده هایی نگاه می کنند. در کنار رازوران هم طیف بسیار بزرگی از آدم های خرافاتی و متعصب و غیرمنطقی دیده می شوند که ادعاهای عجیب و غریب دارند. با وجود این دو طیف صحبت کردن از خواب روشن و پدیده های مرتبط با آن بسیار سخت است.