به تصاویر و ادراکات حسی که لختی قبل از خواب ظاهر می شوند، هیپناگوژی یا هیپناگوژیک می گویند. ادراکات هیپناگوژیک هم دیداری هستند هم شنیداری و هم لمسی. این درک های حسی وقتی که چشم ها را می بیندیم و خواب آلود هستیم، شروع می شوند. هر چه که بیشتر به لحظه خواب نزدیکتر می شویم شدت و استمرار این ادراکات زیادتر می شوند تا لحظه ای که آگاهی خاموش می شود و به خواب می رویم. ادراکات هیپناگوژیک در واقع برزخ بین خواب و بیداری هستند.
این ادراکات حسی قبل از خواب به ویژه برای تجربه پدیده خروج از جسم یا خواب روشن به کار می آیند. با روش استفاده از تصاویر هیپناگوژیک، تمرین کننده از به خواب رفتن خود آگاهی اش جلوگیری می کند و آن را با خود به دنیای خواب می برد. جسم می خوابد در حالی که خود آگاهی بیدار است و می داند که خوابیده است. این حالت عجیب و غیر قابل توصیف که با احساس پرواز و خروج از جسم همراه است، تاثیری ویران گر بر جهان بینی فردی که آن را برای اولین بار تجربه می کند دارد. زیرا جهان هایی که او تجربه می کند با آنچه که ادیان رسمی از دنیای دیگر توصیف می کنند در تقابل است و نیز با توضیحات رسمی علم تجربی هم همخوان نیست. کسی که آگاهانه و عمدا این پدیده را تجربه می کند به جرگه مسافران رویا می پیوندد و جهان های ناشناخته و بی نام را کشف می کند. لذتی که فرد از این تجربه می برد با هیچ واژه ای قابل بیان نیست. شاید بتوان آن را تجربه ای ملکوتی دانست اما متاسفانه این واژه چنان مورد سوء استفاده قرار گرفته که بهتر است آن لذت بی نظیر را با این واژه ی چند پهلو آلوده نکرد.
برای اینکه تصوری از ادراکات بینایی در برزخ بین خواب و بیداری داشته باشید به این نحو عمل کنید: در جای تاریکی چشم هایتان را ببندید و پشت پلک ها را با انگشت ماساژ دهید. بعد از چند ثانیه تصاویری سیاه سفید یا رنگی خواهید دید که شبیه همان تصاویر برزخ خواب و بیداری هستند. به این تصاویر دقت کنید. آنها در مرحله ابتدایی هیچ شکل خاصی ندارند و تنها وجه مشترکشان اینست که مرتب تغییر می کنند.
چطور می شود از برزخ خواب و بیداری برای ورود به خواب روشن یا برای تجربه خروج از جسم استفاده کرد؟ برای این کار در قدم اول باید خسته باشید و موقع خوابتان رسیده باشد اما خستگی و خواب آلودگی شما نباید آنقدر زیاد باشد که حال و حوصله هیچ کاری نداشته باشید. اکثر روش های ورود به خواب روشن از چنین وضعیتی شروع می شوند: یک خستگی ملایم و تمایل به خواب.
در قدم دوم چشم ها را ببندید، خودتان را آرام کنید و به فضای پشت پلک ها خیره شوید. در صورتی که در محیط تاریکی خوابیده باشید، ابتدا تنها چیزی که می بینید سیاهی ست. بعد از اینکه کمی به این سیاهی خیره شوید تصویری مثل این تصویر خواهید دید:
تصویری که می بینید مرتبا تغییر خواهد کرد و تابع هیچ نظم منطقی نیست. اگر تصویر ثابت یا معنی داری ببینید نشانه این است که در افکار و تخیل خود غرق شده اید. بنابراین افکار را از ذهن بیرون کرده و دوباره به فضای پشت چشم ها خیره شوید تا سیاهی، جرقه ها یا پرتوهای سفید و متحرک را تشخیص دهید. تصویری که می بینید حاصل تخیل شما نیست بلکه نتیجه تحریک سلول های بینایی در موقع بسته بودن چشم ها ست و فوسفِن ۱ نامیده می شود. در صورتی که توجه خود را روی این تصاویر متغیر متمرکز کنید بعد از مدتی تصاویر و اشکال را به صورت رنگی خواهید دید. چیزی شبیه تصویر زیر ولی کاملا متحرک:
خیلی از افراد تصاویر برزخ خواب و بیداری را به عنوان تصاویر روشن بینانه تلقی می کنند و سعی می کنند با تشبیه این تصاویر به شکل های مشخص، پیش گویی کنند. این آدم ها برای خودشان قدرت های ماورایی قائل می شوند و اگر مورد توجه قرار بگیرند بعد از مدتی حتی خود را مقدس می دانند و فکر می کنند که می توانند سرنوشت دیگران را پیش بینی کنند در حالی که فقط در حال بازی با افکار خودشان و سر کار گذاشتن یک عده آدم ساده لوح هستند.
در مرحله بعد هر چه که به لحظه خواب نزدیک تر می شوید این تصاویر به شکل های معنی دار مثل اشکال هندسی یا مناظر ساده یا متحرک تغییر شکل می دهند که حداکثر یک تا پنج ثانیه طول می کشند و مرتب با تصویرهای جدید عوض می شوند. ادراکات شنیداری و لمسی نیز در همین مرحله واقع می شوند منتها اگر شما آگاهانه تا اینجا رسیده باشید ادراکات لمسی یا شنیداری را حس نخواهید کرد چون قسمت اعظم توجه شما روی این اشکال است. نگه داشتن توجه در چنین وضعیتی بسیار سخت است چون ذهن می خواهد به هر قیمت بخوابد. اگر پایدار بمانید و بدون حرکت کردن یا خاراندن خود به این تصاویر توجه کنید دچار فلج خواب آگاهانه یا بختک اختیاری خواهید شد که دالان یا گواهی ورود به دنیای رویای آگاهانه و تجربه خروج از جسم است.
۱٫ Phosphen
