سوال این است که آیا احتمال دارد موضوعاتی که خواب های شما حول آنها می چرخد همان موضوعاتی باشند که دیگران هم درباره اش خواب می بینند؟ یک دسته از خواب هایی که می بینیم نتیجه مشغولیات ذهنی هستند. یک دسته دیگر نتیجه اتفاقاتی هستند که در طول روز با آنها درگیر بوده ایم. دسته ای دیگر از خواب ها نتیجه ی افکار یا انتظاراتی هستند که از آینده داریم. خواب هایی هم هستند که در هیچ کدام از این دسته بندی ها نمی گنجند یا به سختی می شود آنها را در یکی از این دسته بندی ها جای داد. مثل خواب های آگاهانه و روشن.
از آنجا که بسیاری از آدم ها الگوهای فکری، آرزوها و نقشه های کمابیش مشترک دارند یا در طول روز با موقعیت های مشابه روبرو می شوند، طبیعی ست که این ها در خواب نیز منعکس شوند و به رویاهای شبانه ی مشابه بینجامند.
اما آیا واقعا همینطور است؟ 
فروید یکی از پیشگامان نگاه علمی به خواب و رویا بعد از صحبت با هزاران نفر که به مطبش مراجعه می کردند و تجزیه و تحلیل رویاهای شبانه آنها به این نتیجه رسید که خیلی از خواب هایی که می بینیم مشابه خواب هایی هستند که دیگران هم می بینند. او بر این اساس کتاب تعبیر رویا را نوشت و سعی کرد ضمن بر شمردن این خواب های مشترک، آنها را معنی کند.
مثلا او از رویای برهنه بودن در انظار و خجالت کشیدن از این بابت، به عنوان یک رویای عمومی که برای بیشتر مردم روی می دهد یاد می کند. خواب بیننده از این که در یک مکان عمومی و جلوی چشم دیگران لخت است، خجالت می کشد و شرمسار می شود. فروید معتقد است که این رویای عمومی نتیجه ی یادآوریِ ناخودآگاهِ دورانِ کودکی ست. کودکان یا نوزادان از اینکه لباس به تن نداشته باشند شرم زده نمی شوند و اصلا توجهی به آن ندارند. مثل آدم و حوا که روزگاری بدون لباس در بهشت می گشتند و برهنه بودن برایشان مهم نبود. اما هم آدم و حوا و هم کودکان به مجرد اینکه می فهمند که نباید برهنه باشند، از این بهشتِ طبیعی خارج می شوند.
محققان بعد از فروید با استفاده از پرسشنامه های گوناگون داده های بی شماری درباره موضوعات خواب جمع کردند. امروزه می دانیم که موضوعات زیر تقریبا در همه مردم مشترک هستند:
دیر کردن: سر قراری دیر می رسید یا وقتی به ایستگاه اتوبوس می رسید، اتوبوس حرکت کرده. یا خواب هایی با این مضمون. چنین خواب هایی نشان می دهند که از عدم موفقیت می ترسید یا می خواهید به هر ترتیب شده فرصتی را که در رابطه با موضوع مهمی برایتان پیش آمده از دست ندهید. ممکن است به موانعی که برای رسیدن به هدف در پیش رو دارید اشاره کند. همچنین ممکن است اشاره به کار بسیار مهمی باشد که فردا قصد انجامش را دارید. شاید هم اشاره ای باشد به آرزوی شما برای انجام بی عیب و نقص و کاملِ کارها.
سقوط: خواب می بینید که از بلندی می افتید یا در حال سقوط بی انتها هستید: معنی اش این است که می ترسید همه چیز را از دست بدهید. ممکن است در زندگی واقعیتان تغییرات مهمی رخ داده باشد و رویای سقوط نتیجه ی آن باشد. بعضی وقت ها هم نشان می دهد که از چیزی رها و آزاد شده اید. ممکن است نشان دهنده این باشد که می خواهید همه چیز را همیشه زیر کنترل داشته باشید و به هیچ قیمتی حاضر به عقب نشینی نیستید. کاهش فشار خون در خواب هم منجر به دیدن رویاهایی با موضوع سقوط می شود.
امتحان: خواب می بینید که در جلسه ی امتحان هستید و جواب سوالات را نمی دانید یا می خواهید گواهی نامه بگیرید و در رانندگی اشتباه می کنید یا اشکال دیگر رویا که در آنها موضوع اصلی امتحان کردن شماست: بعضی وقت ها اشاره به آغاز مرحله ی جدیدی در زندگی ست. همچنین ممکن است به این موضوع اشاره کند که نمی توانید یا نمی خواهید انتظارات دیگران را برآورده سازید. ممکن است از آینده ترس داشته باشید یا بیش از اندازه به آن فکر کنید و در نتیجه این نگرانی ها خواب امتحان ببینید. شاید هم اشاره به این موضوع داشته باشد که در توانایی های خود در رابطه با انجام کاری دچار تردید هستید. 
تعقیب و گریز: خواب می بینید که کسی یا چیزی دنبالتان هست یا در حال فرار هستید: نشان دهنده این واقعیت است که به جای روبرو شدن با مشکل یا موقعیت مشخصی، سعی دارید از آن فرار کنید. بعضی وقت ها هم نشان می دهد که در زندگی اشتباه بزرگی مرتکب شده و با چنین خواب هایی می خواهید آن را فراموش کنید. احساس گناه هم ممکن است به چنین خواب هایی منجر شود.
منظور از موضوعات مشترک این نیست که وقتی دو نفر خوابی با موضوع امتحان می بینند، خواب آنها به هم شبیه است. شکل رویاهایِ شبانه ی هر دو بسیار متفاوت خواهد بود اما موضوع اصلی که در خواب هر دو پیش می آید با مفهوم امتحان ربط دارد.
وقتی می گوییم خواب هایی با موضوعات مشترک، معنی اش این نیست که موضوعات خواب های شما همیشه حول این چیزهاست. حتی ممکن است شما خیلی به ندرت خوابی با این موضوعات داشته باشید اما این ها موضوعاتی بوده اند که همه در پرسشنامه های خود اشاره کرده اند که حداقل یک بار داشته اند.
آخرین نکته این که جامعه آمارگیری در این پرسش نامه ها مردم عادی کشورهای غربی بوده اند. یعنی نشان می دهند که موضوعات یا مشکلاتی که فکر انسان های مدرن را به خود مشغول می کنند چه هستند. هنوز تحقیقاتی درباره رابطه ی فرهنگ و موضوعات مشترکِ خواب ها انجام نگرفته و نمی دانیم که آیا این خواب ها در همه انسان ها فارغ از زبان و ملیت و دین، مشترکند یا فقط در جوامع مدرن دیده می شوند.
رویاهای مشترک آینه های بی تکلفی هستند که اذهان ما را همان طور که هستند، منعکس می کنند. آنها نشان می دهند که عموم مردم چه مشغولیات ذهنی دارند و چطور به دنیا نگاه می کنند.
