فایل پی دی اف این نوشته: غذا و خواب روشن
اگر دوستدار جستارهای خواب روشن بوده و به زبان انگلیسی هم آشنایی داشته باشید حتما به سایت ها و انجمن های اینترنتی مشهور با موضوع خواب روشن سر زده اید. در بسیاری از این سایت ها غذاهای زیادی معرفی شده اند که گفته می شود برای دیدن خواب روشن تاثیر دارند.
نخستین چیزی که در این باره باید در نظر داشته باشیم اینست که هنوز هیچ پژوهش مستقل و معتبر درباره رابطه ی بین غذاها و خواب روشن نشده است. بنابراین همه ی آنچه که در این سایت ها می خوانید، یا بر پایه پیش فرض هایی هستند که پشتوانه علمی ندارند یا بر پایه تجربیات شخصی نویسندگان آنهاست یا بر پایه پژوهش های تجاری و غیر معتبر است.
نکته دیگر که بسیاری آن را در نظر نمی گیرند، اثر دارونماست.
دارونما چیست؟ دارونما قرص یا شربت یا دارویی ست که هیچ گونه اثر دارویی ندارد و تنها وجه اشتراک آن با داروی واقعی، شباهت آن است. پزشک در روند استفاده از دارونما یا شبه دارو، قرصی که هیچ اثر درمانی ندارد به فرد ناخوش می دهد و به او گفته می شود که با خوردن آن حالش بهتر خواهد شد. بیمار به هیچ وجه نباید بفهمد که دارد از دارونما استفاده می کند. این روش را معمولا برای بیمارانی به کار می گیرند که از نظر پزشکی نیاز به دارو ندارند ولی اصرار بر مصرف دارو دارند. این پدیده روانی (اثر دارونما) که بر پایه تلقین کار می کند، تاثیر زیادی در بهبود بیمار دارد.
بسیاری از غذاهایی که گفته می شود برای تقویت توانایی خواب روشن موثرند، در واقع اثر دارونما دارند. برای نمونه شما در جایی می خوانید که خوردن موز به رویای هوشیار آغاز کمک می کند. نویسنده یا تجربه خودش را نقل کرده یا از کس دیگر شنیده است. ممکن است شما هم با خوردن موز، رویای هوشیار آغاز داشته باشید. علتش به احتمال زیاد همان اثر دارونما یا تلقین نمادین است.
اینکه غذا بر توانایی دیدن خواب روشن اثر داشته یا نداشته باشد، بستگی به نوع زندگی شما دارد. اگر در زندگی روزمره شما رویای آگاهانه یک موضوع مهم نباشد و اولویت های بسیار زیاد دیگر داشته باشید که فکرتان را مشغول نماید، خوردن یک غذای ویژه اثری در بهبود توانایی خواب روشن نخواهد داشت.
کسانی که فکر می کنند با خوردن غذاهای مشخص توانایی جادویی برای خواب روشن کسب خواهند کرد، در اشتباهند. 
در همین رابطه، پرسش مهم این نیست که چه غذایی بخوریم بلکه: چه غذاهایی و در چه زمانی نباید خورده شوند؟ پیش از پرداختن به این پرسش اساسی اجازه دهید چهارتا از باورهای رایج درباره رابطه غذا و خواب روشن را یادآوری کنیم:
باور شماره یک: “مصرف کافئین برای رویاهای هوشیار آغاز مناسب است.” معتقدان می گویند استفاده از نوشیدنی های کافئین دار (مانند قهوه) جلوی خواب آلودگی را می گیرد و این می تواند برای کسانی که می خواهند به شگردهای هوشیار آغاز بپردازند، کمک کند. این باور اشتباه است. برای شگردهای هوشیار آغاز، تمرین کننده باید خواب آلود باشد و در عین حال اصرار بر بیدار ماندن (نگه داری هوشیاری) داشته باشد. همه ی شگردهایی که برای دستیابی به رویاهای هوشیار آغاز طراحی شده اند، همین هدف را دارند: خواب آلود بودن و همزمان نگه داشتن هوشیاری. ولی کافئین فرد را بیش از اندازه بیدار کرده و از دستیابی به هدف بنیادی تمرین، باز می دارد.
باور شماره دو: “مصرف کم شراب برای رویاهای خواب آغاز مناسب است.” در این باور، نمی دانیم کم چه معنی می دهد. برای کسی که الکلی ست، یک لیتر شراب کم است و برای کسی که هرگز لب به مشروب نزده یک جرعه زیاد. دوم اینکه به کار گیری نوشیدنی های الکلی برای رویا دیدن، موجب می شود که رویابین هر شب قبل از خواب آن را مصرف کند. الکل و دیگر مواد مشابه در صورت مصرف مداوم تاثیرشان کم می شود و هر بار شخص مجبور است برای اینکه تاثیر پیشین را داشته باشد، بیشتر بنوشد و این اشتباه فاحش رفته رفته به اعتیاد منجر خواهد شد. از طرفی، مصرف الکل چرخه طبیعی خواب را به هم زده و شخص را یکراست وارد خواب عمیق می کند. در این حالت خبری از رویا دیدن نیست و مصرف کننده به خاطر فعالیت بیش از حد کبد، بعد از بیداری به شدت احساس خستگی و خمودگی خواهد کرد.
باور شماره سه: “یک لیوان شیر داغ قبل از خواب به رویای خواب آغاز می انجامد” شیر داغ قبل از خواب برای کسانی که مبتلا به بی خوابی هستند و در ضمن با لاکتوز موجود در شیر مشکلی ندارند مناسب و خواب آور است. ولی خواب آور بودن یک ماده غذایی دلیل بر هوشیار شدن در رویا نیست. چنان که بسیاری از مردم مشکل بی خوابی ندارند و چند دقیقه بعد از دراز کشیدن به خواب می روند و هیچگاه خواب روشن نمی بینند.
باور شماره چهار: “غذاهایی که حاوی ویتامین های گروه ب و بویژه ب۶ هستند برای دیدن رویای روشن مناسبند.” این باور، پایه علمی ندارد. ویتامین ب۶ ممکن است به شفافیت خواب ها کمک کند اما این بالا بردن شفافیت خواب به هیچ وجه به اندازه ای نیست که اثر ملموس در توانایی هوشیار شدن در خواب داشته باشد. توجه کنید که شفاف شدن رویا با خواب شفاف فرق دارد. شما ممکن است صبح از خواب بلند شوید و چند تا از رویاهایتان را به یاد آورید. اما این دلیل نمی شود که اینها خواب روشن باشند. در خواب روشن، رویابین در لحظه ی خواب دیدن می داند که دارد خواب می بیند و می تواند مسیر رویا را عوض کند. در ضمن استفاده زیاد از ویتامین های گوناگون ممکن است اثر معکوس بر سلامتی فرد داشته باشد.
اما همانطور که گفته شد، مهم این است که چه غذاهایی و در چه زمانی نباید خورده شوند؟ توجه داشته باشید که در نظر گرفتن چهار سفارش زیر حتما و لزوما به خواب روشن منجر نمی شوند و برای دیدن خواب روشن لازم است که شرایط دیگری هم رعایت شوند. مانند اجرای تکنیک های گوناگون یا چگونگی بر خورد با این پدیده در زندگی روزانه. اما اجرای آنها همزمان با تمرین های خواب روشن، اثری مثبت بر توانایی شما خواهد گذاشت:
پیش از خواب نوشیدنی های کافئین دار استفاده نکنید.
از خوردن غذاهای بسیار چرب دوری کنید. 
غذاهای فراوری شده را تا آنجا که می توانید از برنامه غذایی خود حذف نمایید.
دست کم دو ساعت بعد از خوردن غذا بخوابید و نه زودتر.
بسیاری در ایمیل ها و از طریق برگه تماس این دو پرسش را مطرح کرده اند:
آیا خام خواری و خام گیاه خواری به بالا بردن توانایی خواب روشن منجر خواهد شد؟ خیر. خام خواری و خام گیاه خواری ممکن است بر درونمایه (محتوای) رویای شما تاثیر داشته باشند اما هیچ کارایی در بالا بردن توانایی خواب روشن یا پدیده برونفکنی ندارند.
آیا خوردن بیش از حد گوشت توانایی خواب روشن را کاهش می دهد؟ خیر. خوردن بیش از حد گوشت ممکن است برای سلامتی مضر باشد (بسته به اینکه چه گوشتی و چگونه مصرف می کنید) اما هیچ تاثیری بر کاهش یا افزایش خواب روشن یا پدیده برونفکنی ندارد.
